Het AIDS Referentielaboratorium (ARL) van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) heeft twee sites, namelijk in het klinisch laboratorium van UZ Brussel te Jette en in het UMC Sint-Pieter (ARL STP) te Brussel, Hallepoort. Het is verantwoordelijk voor de diagnose van HIV infectie inclusief moeder-kind transmissie, viral load bepaling, alsook de detectie van virale resistentie tegen de huidige anti-retrovirale behandeling via genotypering van het HIV virus.
Het ARL STP is een ISO 15189 (Belac 183-MED) geaccrediteerd laboratorium en één van de grootste in België, met jaarlijks een opvolging van zo’n 3800 patiënten.
In België zijn er in totaal zeven ARL’s, bevoegd voor de diagnose en monitoring van HIV- geïnfecteerde patiënten. De activiteiten en missies van een ARL zijn uitgebreid beschreven op de website van de Belgische ARL’s. Die website bevat bovendien alle nodige informatie in verband met voorschriftindicaties, richtlijnen, test beschrijvingen en resultaatinterpretatie voor HIV-diagnose en monitoring.
De richtlijnen voor HIV-diagnose en monitoring in ARL STP
HIV diagnose bij volwassenen en kinderen ouder dan 18 maanden: confirmatie van reactieve HIV screeningstest
Doel
HIV infectie bevestigen en typeren in bloedstalen met een reactieve eerste screeningstest in een klinisch laboratorium.
Gebruikte technieken
Opgelet: maternale antilichamen kunnen uitzonderlijk nog gedetecteerd worden tot een leeftijd van 18-24 maanden. Correcte diagnose verloopt zoals beschreven in Opvolging van pasgeborenen van HIV seropositieve moeders.
Een conclusie wordt gemaakt op basis van een algoritme waarin volgende testen opgenomen zijn:
- VIDAS HIV DUO QUICK* of HIV DUO ULTRA*
- Firma: Biomérieux
- Type test: IVD Test, Enzyme Linked Fluorescent Assay (ELFA)
- Doel: Detectie van HIV antigenen en HIV antilichamen
- Geenius HIV 1/2 Confirmatory Assay
- Firma: Bio-Rad
- Type test: IVD kwalitatieve test, Immunochromatographic test
- Doel: Detecteren en typeren van HIV-1 en HIV-2 antilichamen
- VIDAS P24II*
- Firma: Biomérieux
- Type test: IVD Test, Enzyme Linked Fluorescent Assay (ELFA)
- Doel: Detectie van HIV-1 p24 antigen
- Cobas HIV-1 Test
- Firma: Roche Diagnostics
- Type test: IVD Test, HIV-1 kwantitatieve reverse-transcriptase PCR test (qRT-
PCR) met een range van 20 tot 10 000 000 copies / ml - Doel: Kwantitatieve bepaling van HIV-1 partikels per ml op serum* of plasma
- Xpert HIV-1 Viral Load*
- Firma: Cepheid
- Type test: IVD Test, HIV-1 kwantitatieve reverse-transcriptase PCR test (qRT-
PCR) met een range van 40 tot 10 000 000 copies / ml - Doel: Kwantitatieve bepaling van HIV-1 partikels per ml serum of plasma enkel bij hoogdringendheid
Tijd tot resulaat (TAT) na ontvangst staal in het ARL
- Gemiddeld 35 uur
- Maximum 5 kalenderdagen
Bloedafname
- We ontvangen serum met een reactieve screeningstest van een klinisch laboratorium.
- 5 – 10 ml serum-buis (normaal of SST)
- Bewaar de moedertube bij kamertemperatuur of
- bij 2-8°C indien transport niet binnen één dag kan worden geregeld.
Aanvrager
Klinisch laboratorium
* Deze analyse of specifieke matrix valt niet onder Belac 183-MED accreditatie
Opvolging van pasgeborenen van HIV seropositieve moeders
Doel
Detectie van HIV partikels in het bloed van de pasgeborene van een moeder met HIV infectie.
Overdracht van HIV van moeder naar kind (vertikale transmissie) is zeer zeldzaam bij een succesvolle behandeling van de moeder tijdens zwangerschap en bevalling.
Gebruikte technieken
Serologische technieken kunnen niet gebruikt worden bij kinderen <18 maanden aangezien die de antilichamen van de moeder detecteren. Mogelijke HIV infectie wordt opgespoord via PCR technieken.
- Detectie van HIV-1 proviraal DNA
- Firma: Test in-house
- Type test: HIV-1 kwalitatieve nested PCR test
- Doel: Kwalitatieve detectie van HIV-1 proviraal DNA
- cobas HIV-1 Test
- Firma: Roche Diagnostics
- Type test: IVD Test, HIV-1 kwantitatieve reverse-transcriptase PCR test (qRT-
PCR) met een range van 20 tot 10 000 000 copies / ml - Doel: Kwantitatieve bepaling van HIV-1 partikels per ml plasma
- VIH-2
Alle monsters voor HIV-2 DNA en RNA testing worden door ons doorgestuurd naar ARL UCL.
Tijd tot resulaat (TAT) na ontvangst staal in het ARL
voor detectie HIV-1 proviraal DNA
- Gemiddeld 6 kalenderdagen
- Maximum 21 kalenderdagen
voor cobas HIV-1 Test
- Gemiddeld 2 kalenderdagen
- Maximum 7 kalenderdagen
VIH-2 : environ 14 à 21 jours (effectué par LRS UCL)
Bloedafname
- 4 ml EDTA zonder gel, pediatrische tube
- Verstuur op kamertemperatuur (max 24u tussen bloedafname en ontvangst in het ARL).
Aanvrager
Pediater met HIV specialisatie, pediater post-nataal
* Deze analyse of specifieke matrix valt niet onder Belac 183-MED accreditatie
Bepaling van virale lading bij patiënten met HIV
Doel
Bepalen van het aantal HIV partikels in het bloed (plasma) of cerebrospinaal vocht (CSV) bij patiënten met een bevestigde HIV infectie om eventuele falen van therapie op te sporen.
Gebruikte techniek
- Cobas HIV-1 Test
- Firma: Roche Diagnostics
- Type test: IVD Test, HIV-1 kwantitatieve reverse-transcriptase PCR test (qRT-
PCR) met een range van 20 tot 10 000 000 copies / ml - Doel: Kwantitatieve bepaling van HIV-1 partikels per ml op serum* of plasma
- Xpert HIV-1 Viral Load*
- Firma: Cepheid
- Type test: IVD Test, HIV-1 kwantitatieve reverse-transcriptase PCR test (qRT-
PCR) met een range van 40 tot 10 000 000 copies / ml - Doel: Kwantitatieve bepaling van HIV-1 partikels per ml serum of plasma enkel bij hoogdringendheid
- VIH-2
Alle monsters voor HIV-2 virale ladingbepaling worden door ons doorgestuurd naar ARL UCL.
Tijd tot resulaat (TAT) na ontvangst staal in het ARL
- Gemiddeld 2 kalenderdagen
- Maximum 7 kalenderdagen
- Voor HIV-2: maximum 21 kalenderdagen
Bloedafname
- 2x 7 ml of 1x 10ml EDTA zonder gel
- Verstuur op kamertemperatuur (max 24u tussen bloedafname en ontvangst in het ARL).
Afname CSV (cerebrospinaal vocht)
- Minimum 600µl in steriele tube voor vloeistoffen
- max 6 dagen tussen afname en uitvoering test indien bewaard op 2-8°C
- Verstuur gekoeld of op kamertemperatuur
Aanvrager
Infectioloog, pediater-infectioloog, HIV specialist, internist, gynaecoloog
* Deze analyse of specifieke matrix valt niet onder Belac 183-MED accreditatie
Bepaling van virale resistentie bij patiënten met HIV
Doel
Bepalen van het aantal HIV partikels in het bloed (plasma of vol bloed) of cerebrospinaal vocht (CSV) bij patiënten met een bevestigde HIV infectie om eventuele falen van therapie op te sporen.
Gebruikte techniek
- Genotypische resistentiebepaling PI, NRTI, NNRTI, INI
- Firma: in house ontwikkelde test
- Type test : Sanger sequencing na nested RT-PCR
- Doel: Detectie van mutaties in resistentiecodons in HIV genen gelinkt aan PI, NRTI, NNRTI, INI (groepen van anti-retrovirale behandeling)
- Genotypische tropismebepaling*
- Firma: in house ontwikkelde test
- Type test : Sanger sequencing na nested RT-PCR
- Cible : Predictie van co-receptor gebruik (CXCR4 of CCR5) via de sequentie van de HIV-1 V3 loop van het gp120 gen, gelinkt aan behandeling met CCR5-receptorantagonisten
- VIH-2
Alle monsters voor HIV-2 genotypische resistentiebepaling worden door ons doorgestuurd naar ARL UCL.
Tijd tot resulaat (TAT) na ontvangst staal in het ARL
- Gemiddeld 9 dagen
- Maximum 21 kalenderdagen
- Voor HIV-2: 21 kalenderdagen
Bloedafname
- 2x 7 ml of 1x 10ml EDTA zonder gel
- Verstuur op kamertemperatuur (max 24u tussen bloedafname en ontvangst in het ARL).
- Of in bij-aanvraag op een vorige HIV-1 virale lading bloedafname: gelieve het gewenste ordernummer te noteren op de aanvraag!
Afname CSV (cerebrospinaal vocht)
- Minimum 600µl in steriele tube voor vloeistoffen
- max 6 dagen tussen afname en uitvoering test indien bewaard op 2-8°C
- Verstuur gekoeld of op kamertemperatuur
Aanvrager
Infectioloog, pediater-infectioloog, HIV specialist
* Deze analyse of specifieke matrix valt niet onder Belac 183-MED accreditatie
Alle stalen dienen het ARL te bereiken vóór 16u, maandag tot en met vrijdag. Maximum 24u tussen afname en aankomst in ARL. Houd u aan de voorschriften voor het vervoer van klinische monsters categorie B, UN 3373. Indien de maximumtijd van 24u niet gerespecteerd kan worden, gelieve dan volgende instructies te volgen:
- HIV Diagnose bij kinderen ouder dan >18 maanden :Bewaar serum maximaal 4 dagen bij 2-8°C of langer bij -20°C of -80°C.
- voor detectie HIV-1 proviraal DNA+
-
- Pipetteer 1 à 2 aliquots van 250µl vol bloed (EDTA) in een steriele (micro)tube geschikt voor PCR
Vol bloed (EDTA) stockeren Pipetteer aliquots ≥ 800 µl 2x 250 µl 600-800 µl 1x 250 µl 400-600 µl Geen aliquots, alles voor plasma en buffy coat < 400 µl Bewaar alles, niets om te centrifugeren - centrifugatie op 800-1600 g gedurende 20 minuten op kamertemperatuur
- Plasma afnemen en stockeren in een steriele tube geschikt voor PCR
- Isoleer en bewaar de buffy coat (zie figuur) in een steriel (micro-)buisje geschikt voor de PCR-test
- bewaren op -20°C of -80°C
- Transport van gekoelde buizen
-
- Bepaling van antivirale resistentie bij patiënten met HIV
Plasma isoleren en stockeren vanuit het resterende vol bloed (EDTA) max 24u tussen bloedafname en ontvangst in het ARL.
- centrifugatie op 800-1600 g gedurende 20 minuten op kamertemperatuur
- Plasma afnemen en stockeren in een steriele tube geschikt voor PCR
! Opgelet : geen cellen van de buffy coat mee opnemen, laat 1 cm erboven onaangeroerd in de tube
- bewaren op -20°C of -80°C (of 2-8°C indien de test binnen de 72u uitgevoerd kan worden)
Indien er onvoldoende vol bloed aanwezig is voor deze handelingen, gelieve dan het ARL te contacteren – Tel 02/435 20 61
Aanvraagformulieren
Alleen voor artsen!
HIV diagnose: confirmatie reactieve screeningstest
5 – 10 ml serum-buis (normaal of SST) 
HIV diagnose bij pasgeborenen van HIV seropositieve moeders
4 ml EDTA zonder gel, pediatrische tube 
Bepaling van virale lading bij patiënten met HIV
2x 7 ml of 1x 10ml EDTA zonder gel
Bepaling van virale resistentie bij patiënten met HIV
2x 7 ml of 1x 10ml EDTA zonder gel
of geen bloedafname in geval van bij-aanvraag op de afnametube van de virale ladingbepaling gelieve het gewenste ordernummer te noteren op de aanvraag!
Afspraak voor bloedafname
02/535 36 39
Vragen, klachten of incidenten?
02/435 20 61
Openingstijden ARL STP:
- Open: Maandag – Vrijdag: 8u – 16u30
- Gesloten: Zaterdag – Zondag en wettelijke feestdagen
